DO NOT RUN FLY
NDT1 , dirigent: Matthew Rowe
Beethoven
Het Balletorkest speelt:
Beethoven
i.s.m. Het Nationale Ballet
Het programma Beethoven is afgelast in verband met het corona-virus.
Ter gelegenheid van zijn 250ste geboortedag biedt dit programma drie choreografieën op composities van Ludwig van Beethoven, over wiens muziek George Balanchine gezegd heeft: ‘Aan Beethoven kan de danskunst zich maar beter niet wagen; zijn muziek valt niet te choreograferen.’ Inmiddels hebben diverse choreografen bewezen dat dit, hoewel niet eenvoudig, wel degelijk mogelijk is.
Grosse Fuge – Hans van Manen
Hans van Manen creëerde op Beethovens strijkkwartet Grosse Fuge een sublieme choreografie, die na de première in 1971 werd uitgeroepen tot ‘het meest belangwekkende Europese ballet van het decennium’. ‘Briljant en oogstrelend’ en ‘één brok samengebalde energie’ schreef de pers bij recente uitvoeringen van dit zinderende ballet.
Beethoven componeerde de imposante fuga oorspronkelijk als het slotdeel van zijn Strijkkwartet nr. 13 opus 130. Toen dit werk voor het eerst werd uitgevoerd vroeg het publiek om een herhaling van alleen de middendelen van het kwartet. Beethoven, woedend, zou gegromd hebben: “En waarom herhalen ze de fuga niet? Alleen dat hadden ze moeten herhalen! Vee! Ezels!” Niettemin schreef hij op aandringen van zijn uitgever later een andere finale voor het strijkkwartet en publiceerde de fuga apart als opus 133.
De meeste 19e-eeuwse critici verwierpen het werk, maar sinds het begin van de 20e eeuw is de achting voor de Grosse Fuge toegenomen en tegenwoordig wordt deze beschouwd als een van Beethovens grootste composities. Igoe Stravinsky noemde het “een absoluut hedendaags muziekstuk, dat ook altijd hedendaags zal blijven.”
Zevende Symfonie – Toer van Schayk
De Zevende Symfonie behoort tot de meest aansprekende werken van Beethovens rijke oeuvre. Vooral de dynamische spontaniteit en levendige ritmes van de compositie zijn door het publiek altijd enthousiast ontvangen. In dit verband noemde Richard Wagner het werk zelfs ‘de apotheose van de dans’.
Meest bekend is het tweede deel van de Zevende. Al bij de première van in 1813 moest dit allegretto op verzoek van het Weense publiek herhaald worden. Meer recentelijk werd deze muziek gebruikt in verschillende films, waaronder ‘The King’s Speech’ (2010), in ‘Knowing’ (2009), ‘The Fall’ (2006) en ‘Diplomatie’ (2014).
Toer van Schayk liet zich in 1986 door de Zevende Symfonie inspireren tot een bruisend ballet vol kracht en vitaliteit.
Back to Beethoven – Die Geschöpfe des Prometheus – Wubkje Kuindersma, Ernst Meisner, Remi Wörtmeier
Beethoven schreef tijdens zijn leven slechts één ballet: Die Geschöpfe des Prometheus, een allegorisch handelingsballet naar de Griekse mythe van de god die de mensen het vuur bracht. Beethoven componeerde het stuk in 1801 in opdracht van het Weense Keizerlijke Hof. Opmerkelijk zijn de prominente plaats van de harp, een instrument dat Beethoven maar zelden gebruikte, en de solopassages voor de bassethoorn. De lieflijke melodie uit de finale gebruikte Beethoven later in zijn Derde Symfonie ‘Eroica’.
De muziek was een succes, maar van de oorspronkelijke choreografie is behalve een korte synopsis niets bewaard gebleven. Back to Beethoven is de wereldpremière van een nieuwe, meer abstracte vertaling van Die Geschöpfe des Prometheus, gemaakt door drie jonge choreografen van naam: Wubkje Kuindersma, Ernst Meisner en Remi Wörtmeyer, die ieder de choreografie van een gedeelte van het ballet voor hun rekening hebben genomen.
Dirigent: Marzio Conti
Fotografie: Florian Johan
