Best of Balanchine III (tournee)

Het Balletorkest speelt:

Best of Balanchine III (tournee)

i.s.m. Het Nationale Ballet

Drie balletten op muziek van Peter Ilyich Tsjaikovski, Igor Stravinsky en George Gershwin zijn te zien in dit prachtige programma, dat geheel gewijd is aan de grootste dansvernieuwer van de twintigste eeuw: George Balanchine (1904-1983).

Opgeleid aan de Keizerlijke Balletacademie in Sint-Petersburg vluchtte Balanchine in de jaren 20 naar Parijs, dat in die tijd het centrum was van de culturele avant-garde. Als choreograaf van Diaghilev’s gezelschap Ballets Russes werkte hij er samen met componisten als Prokofjev, Stravinsky, Debussy en Ravel, maar ook met beeldende kunstenaars als Picasso en Matisse, die decors en kostuums voor hem ontwierpen. In de jaren 30 emigreerde Balanchine naar de Verenigde Staten, waar hij werkte in New York en Hollywood. In Amerika schreef Balanchine naast balletten ook choreografieën voor musicals en films, waarin hij de techniek van het klassieke ballet combineerde met de beeldtaal van modernere dansvormen. Deze vrijheid van bewegingsexpressie was een van de vele aspecten waarin Balanchine vernieuwend was. Het belangrijkste wellicht was zijn uitgangspunt dat altijd de muziek en niet het verhaal leidend moet zijn in de choreografie.

Het programma Best of Balanchine III volgt in zekere zin de geschiedenis van zijn leven. Voor Ballet Imperial gebruikte hij Tsjaikovski’s Piano Concerto No. 2. Balanchine, die tien jaar na de dood van Tsjajkovski werd geboren, koesterde een grenzeloze bewondering voor deze componist en beschouwde hem als een muzikale mentor en vaderfiguur. In zijn eigen woorden: “Zonder zijn hulp had ik het niet gered – ik ben er niet goed genoeg voor…” Ballet Imperial, met nieuwe kostuums van François-Noël Cherpin, laat de verfijnde elegantie en grandeur van het Russische hof herleven.

Ook met Stravinsky (1882-1971) voelde Balanchine een artistieke zielsverwantschap. De beide Russische emigranten leerden elkaar kennen in Parijs en hun vriendschap kreeg een vervolg toen Stravinsky bij het uitbreken van Wereldoorlog II naar Amerika verhuisde. Stravinsky componeerde de delen van Symphony in Three Movements in de jaren 1942-45 voor drie verschillende films, hoewel de muziek uiteindelijk nooit als filmmuziek gebruikt is. Volgens Stravinsky verbeeldde de muziek zijn indrukken van de Tweede Wereldoorlog, maar zonder dat zij in enig opzicht programmatisch was. Dat laatste geldt zeker ook voor het ballet dat Balanchine in 1972, kort na de dood van Stravinsky, op deze muziek maakte en waarover hij zei: “Choreografen combineren bewegingen en voor dit ballet volgen de bewegingen geen enkele verhaallijn; zij proberen enkel de muziek te vangen.” Symphony in Three Movements is een flitsend ballet, vol sportieve, atletische elementen, dat zowel Balanchines grote vernieuwingsdrang als ook zijn uitzonderlijke muzikaliteit demonstreert.

De Amerikaanse componist en muzikale pionier George Gershwin vroeg Balanchine in 1937 om naar Hollywood te komen, waar hij betrokken was bij de cinematografische megaproductie “The Goldwyn Follies”. Gershwin stierf nog in hetzelfde jaar, voordat hij de muziek voor de film had kunnen voltooien, zodat hun samenwerking nooit echt van de grond is gekomen. Drieëndertig jaar later maakte Balanchine Who Cares? op 16 songs die Gershwin tussen 1924 and 1931 componeerde, waaronder “Sweet and Low Down,” “Somebody Loves Me,” “Bidin’ My Time,” “Lady Be Good,” “The Man I Love,”, “Embraceable You,” “Fascinatin’ Rhythm,” “Who Cares?,” “My One and Only,” “Liza” en “I Got Rhythm.” Balanchine gebruikte deze songs als basis voor een ballet, dat recht doet aan zowel het unieke Amerikaanse karakter van Gershwins composities, als aan de hoogste standaard van klassieke dans.

Dirigent: Matthew Rowe

Solisten: Michael Mouratsch of Alexander Reitenbach, piano  (Ballet Imperial) en Olga Khoziainova (Who Cares?), piano

Fotografie: Florian Johan

Speeldata:

• 5 november 2019 | Theater Heerlen
• 6 november 2019 | Stadsschouwburg Groningen
• 7 november 2019 | Parktheater Eindhoven
• 10 november 2019 | Theater De Spiegel Zwolle
• 17 november 2019 | Zuiderstrandtheater Den Haag
• 19 en 20 november 2019 | Stadsschouwburg Utrecht
• 22 november 2019 | Theater aan het Vrijthof Maastricht
• 23 en 24 november 2019 | Schouwburg Rotterdam