DO NOT RUN FLY
NDT1 , dirigent: Matthew Rowe
Beethoven 2021
Het Balletorkest speelt:
Beethoven 2021 L. van Beethoven
Het Nationale Ballet
Beethoven brengt twee werken op muziek van Beethoven, waarover de Amerikaans-Russische choreograaf George Balanchine ooit zei: ‘Aan Beethoven kan de danskunst zich maar beter niet wagen, zijn muziek valt niet te choreograferen’. Inmiddels hebben heel wat choreografen bewezen dat dit, hoewel niet eenvoudig, wel degelijk mogelijk is. Een van hen is Hans van Manen, die in 1971 zijn Grosse Fuge creëerde, een Beethoven-ballet dat na de première onmiddellijk werd uitgeroepen tot ‘meest belangwekkende Europese choreografie van het decennium’. Grosse Fuge wordt in dit programma gecombineerd met Prometheus, een nieuwe creatie van Wubkje Kuindersma, Remi Wörtmeyer en Ernst Meisner op de enige compositie die Beethoven ooit speciaal voor ballet schreef.
Beethoven
Grosse Fuge – Hans van Manen/Beethoven
Prometheus – Wubkje Kuindersma, Remi Wörtmeyer, Ernst Meisner/Beethoven (wereldpremière)
Grosse Fuge – Hans van Manen
Hans van Manen creëerde op Beethovens strijkkwartet Grosse Fuge een sublieme choreografie, die na de première in 1971 werd uitgeroepen tot ‘het meest belangwekkende Europese ballet van het decennium’. ‘Briljant en oogstrelend’ en ‘één brok samengebalde energie’ schreef de pers bij recente uitvoeringen van dit zinderende ballet.
Beethoven componeerde de imposante fuga oorspronkelijk als het slotdeel van zijn Strijkkwartet nr. 13 opus 130. Toen dit werk voor het eerst werd uitgevoerd vroeg het publiek om een herhaling van alleen de middendelen van het kwartet. Beethoven, woedend, zou gegromd hebben: “En waarom herhalen ze de fuga niet? Alleen dat hadden ze moeten herhalen! Vee! Ezels!” Niettemin schreef hij op aandringen van zijn uitgever later een andere finale voor het strijkkwartet en publiceerde de fuga apart als opus 133.
De meeste 19e-eeuwse critici verwierpen het werk, maar sinds het begin van de 20e eeuw is de achting voor de Grosse Fuge toegenomen en tegenwoordig wordt deze beschouwd als een van Beethovens grootste composities. Igoe Stravinsky noemde het “een absoluut hedendaags muziekstuk, dat ook altijd hedendaags zal blijven.”
Prometheus – Wubkje Kuindersma, Ernst Meisner, Remi Wörtmeier
Beethoven schreef tijdens zijn leven slechts één ballet: Die Geschöpfe des Prometheus, een allegorisch handelingsballet naar de Griekse mythe van de god die de mensen het vuur bracht. Beethoven componeerde het stuk in 1801 in opdracht van het Weense Keizerlijke Hof. Opmerkelijk zijn de prominente plaats van de harp, een instrument dat Beethoven maar zelden gebruikte, en de solopassages voor de bassethoorn. De lieflijke melodie uit de finale gebruikte Beethoven later in zijn Derde Symfonie ‘Eroica’.
De muziek was een succes, maar van de oorspronkelijke choreografie is behalve een korte synopsis niets bewaard gebleven. Back to Beethoven is de wereldpremière van een nieuwe, meer abstracte vertaling van Die Geschöpfe des Prometheus, gemaakt door drie jonge choreografen van naam: Wubkje Kuindersma, Ernst Meisner en Remi Wörtmeyer, die ieder de choreografie van een gedeelte van het ballet voor hun rekening hebben genomen.
Dirigent: Marzio Conti
fotografie: Florian Johan
